بتونه‌کاری یکی از روش‌های متداول جهت پوشاندن عیوبی مانند سوراخ، زدگی، ترک‌خوردگی، جای میخ‌ها و پیچ‌ها، ترک‌خوردگی در متریال چوب و دیوارهای گچی و حتی فلزات است. به‌طورکلی در دو حالت پلاستیکی و روغنی در دنیا دسته‌بندی می‌شود و کاربردهای متنوعی دارد که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد. از طرفی بتونه اصول و قواعد منحصر به خود را دارد و هر زمانی قابل‌اجرا نیست. از طرفی شما باید به‌عنوان یک شخص که به بتونه‌کاری مسلط است بدانید چه زمانی می‌توانید از آن استفاده کنید؟ و چه زمانی لزومی به بهره‌گیری از بتونه وجود ندارد؟
ضمن این که شما باید برای انجام بتونه‌کاری به رنگ و شرایط دیوار توجه کنید. بتونه کردن دیوارها پیش از شروع رنگ‌آمیزی آخرین فرصت شما برای پوشاندن عیوب بافت سطوح است. معمولاً به این کار ماستیک کاری نیز می‌گویند. شما پس از استفاده از بتونه‌کاری زیرسازی را انجام داده و می‌توانید به‌راحتی دیوار را رنگ‌آمیزی کنید. در ادامه و در وهله اول در خصوص انواع بتونه‌کاری و دسته‌بندی آن صحبت خواهیم کرد.
بتونه‌کاری و انواع آن
انواع مختلف روش‌ها و متریال‌های بتونه‌کاری در ساختمان‌ها به چهار دسته‌بندی کلی تقسیم می‌شود که با توجه به نوع رنگ، مکان و ساختار بدنه دیوار ساختمان است. درصورتی‌که قصد انجام بتونه‌کاری را دارید باید از بین گزینه‌های زیر یکی را انتخاب کنید. اگر قصد خرید بتونه را دارید باید بدانید که صرفاً یک مدل از نمونه‌های ذکر شده در بازار قابل تهیه است و مابقی به‌صورت ترکیب چند ماده توسط شما یا هر شخص دیگری ساخته می‌شوند.
در نتیجه معمولاً قیمت بتونه آماده نسبت به دیگر متریال‌ها گران‌تر است.
بتونه‌های روغنی
این بتونه‌ها مطابق انتظار برای پوشش‌دهی اولیه برای دیوارهایی است که شما برای رنگ‌آمیزی آن از رنگ روغنی استفاده می‌کنید. معمولاً برای تهیه متریال بتونه در این روش نیاز به تینر، آب، روغن بتونه، رنگ روغنی براق و مقداری پودر بتونه خواهید داشت که در حجم و ابعاد دیوار، میزان هر کدام از این مواد مشخص می‌شود.
از طرفی اگر قصد آماده‌سازی آن را دارید نخست باید در یک سطل بزرگ مقدار مشخص رنگ روغنی ریخته سپس پودر بتونه، روغن و تینر را نیز به آن افزوده و با یک کاردک مخصوص ساختمانی آن را مخلوط کنید تا شکل یکدستی به خود بگیرد. در مرحله بعد برای این که ساختار روان و کمی مقاوم آن را از بین ببرید می‌توانید مقداری آب به متریال بتونه‌کاری خود بیفزایید.
بتونه‌های اکریلیک
نمونه دیگر از بتونه‌های موجود در بازار ایران بتونه اکریلیک می‌باشد. معمولاً از این بتونه‌ها برای دیوارهای داخلی استفاده می‌شود و سطوح را به‌خوبی پوشش می‌دهند. چسبندگی فوق‌العاده‌ای دارند و البته استفاده از آن سبب می‌شود که رنگ ساختمانی مورداستفاده مقاومت چند برابری در شرایط مختلف دمایی و آب‌وهوایی داشته باشد. این متریال نیاز به آماده‌سازی ندارد و در فروشگاه ابزار و یراق ساختمانی موجود است.
بتونه‌های چوب
یکی از متداول‌ترین و پراستفاده‌ترین بتونه‌های موجود در بازار که برای سطوح چوبی استفاده شده و مناسب برای رفع مشکل عدم هماهنگی بافت چوبی است. برای این که بتوانید منافذ خالی چوب‌ها را پر کنید شما باید به سراغ روش بتونه‌کاری بروید که معمولاً برای این کار از خاک‌اره یا گرده چوب پرت شده استفاده می‌شود. لازم است که این کار و تقسیم میزان چوب و خاک بادقت بالایی انجام شود تا مشکلی در هماهنگی ساختاری روی سطح چوبی ایجاد نشود.
بتونه‌های پلاستیکی
این بتونه یکی از ساده‌ترین و البته پراستفاده‌ترین متریال‌های موجود در بازار است. برای ساخت آن نیاز به مقداری رنگ پلاستیکی و پودر بتونه دارید. این دو را با هم ترکیب کنید تا ساختار خمیری شکل ایجاد گردد. در مرحله بعدی باید دقت داشته باشید که میزان چسبندگی خمیر خیلی کم نباشد زیرا این مواد باید در درزها و فرورفتگی‌های سطوح مورداستفاده قرار گیرد. همین‌طور بتونه‌کاری پلاستیکی بیشتر برای سقف‌ها و دیوارهایی استفاده خواهد شد که قرار است روی آن‌ها از رنگ‌های پلاستیکی استفاده شود.
چه سطوحی نیاز به بتونه دارند؟
برای بررسی این موضوع باید سطح دیوار را چک کنید. درصورتی‌که:
- برای نخستین‌بار رنگ‌آمیزی و نقاشی دیوار انجام می‌شود.
- قصد تغییر رنگ تیره به روشن روی یک دیوار را دارید.
- سطح دیوار و سقف روغنی و براق است.
- سطح به هر دلیل مانند شکستگی، ترک‌خوردگی، استفاده از پیچ و… ناهموار است.
- کناف کاری روی سطح دیوار انجام شده باشد.
شما نیاز به انجام پروسه بتونه‌کاری خواهید داشت. اگر ظاهر رنگ‌آمیزی برای شما اهمیت زیادی دارد حتماً این کار را بادقت بالا انجام دهید. در صورتی که در بتونه‌کاری تجربه‌ای ندارید بهتر است که از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید. چون مسئله ترکیب مواد بتونه نیز حساسیت خاص خود را دارد و از عهده هر کسی برنمی‌آید.
کجا نیاز به بتونه‌کاری نیست؟
در نهایت در صورتی که دیوار موردنظر کاملاً تمیز، صاف و یکدست و رنگ روشن است شما نیازی به بتونه‌کاری نخواهید داشت. البته می‌توانید پیش از شروع کار دیوار را تمیز کنید. معمولاً از سدیم فسفات برای این موضوع استفاده می‌شود که با آب ترکیب خواهد شد.
از طرفی اگر دیوار مسطح است و هیچ بافت ناهموار و ترک‌خورده‌ای ندارد، از پیچ و رول یا حتی میخ روی دیوار استفاده نشده است، می‌توانید به‌راحتی بدون نیاز به بتونه‌کاری پروسه رنگ‌آمیزی را انجام دهید.
نتیجه‌گیری
بتونه‌کاری در حال حاضر اصلی ترین و متداول ترین شیوه پر کردن خلاء‌ها، بافت های ناهموار و سطوح برجسته و یا فرورفته در دیوارهایی است که قصد رنگ آمیزی آن را داشته و به چهار شکل کلی انجام می‌شود. بتونه روغنی، پلاستیکی، چوبی و اکرلیکی از جمله مهم ترین متریال ها هستند که در ایران مورداستفاده قرار می گیرند. قیمت بتونه نیز بستگی به رنگ، چسب و تینر دارد.
به‌طورکلی و در اغلب مواقع به بتونه‌کاری برای ترمیم و طراحی داخلی یک ساختمان نیاز خواهد بود اما موضوع این است که اجرای آن باید توسط فردی که در این حوزه متخصص است و تجربه زیادی دارد انجام شود. چنین کارهایی در پروژه‌های ساختمانی هم عملیاتی هستند و هم باید بر اساس قواعد خاصی انجام شوند، در صورتی که خودتان در این زمینه هیچ تجربه‌ای ندارید، اجرای آن را به دست یک نقاش ساختمانی و کسی که آشنا به متریال‌های بتونه‌کاری است بسپارید.
